“मकर संक्रांती” चे महत्व जाणून घ्या – मनोरंजक तथ्ये, हिंदीमध्ये माहिती

शुक्रवार, 14 जानेवारी रोजी “मकर संक्रांत” पौष महिन्यातील शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथी आहे. १४ जानेवारीला सूर्यदेवाचा मकर राशीत प्रवेश दुपारी २.२९ वाजता होईल. मकर संक्रांतीला सूर्य देव धनु सुमारे 1 महिना मकर राशीत पाने आणि येतात.

यावेळी “मकर संक्रांत” हे रोहिणी नक्षत्रात सुरू होत आहे जे संध्याकाळी 8.18 मिनिटे चालेल. हे नक्षत्र शुभ मानले जाते. यामध्ये दान आणि पूजा करणे शुभ असते. यासोबतच या दिवशी ब्रह्मयोग आणि आनंदादि योग तयार होत आहेत. तसेच ते अनंत फलदायी मानले जाते.

मकर संक्रांतीच्या दिवसापासून शुभ कार्ये, जसे विवाह विधी, मुंडण, घर प्रवेश जसे काम सुरू होते. धार्मिक मान्यतेनुसार मकर संक्रांतीपासून ६ महिने सूर्यदेवाचा दिवस सुरू होतो. सूर्याच्या उत्तरायण अवस्थेला देवतांचा दिवस म्हणतात.

– जाहिरात –

मकर संक्रांतीचा दिवस सूर्य दक्षिणायन कडून उत्तरे आहेत वर्षभरात 12 संक्रांती येतात, पण यापैकी मकर संक्रांतीला विशेष महत्त्व आहे.

या दिवशी उत्तरायण सुरू होते आणि सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतो, म्हणून या दिवसाला उत्तरायण असेही म्हणतात. या दिवसापासून देशात दिवस मोठे आणि रात्री लहान होतात. हिवाळा हंगाम प्रभाव कमी होऊ लागतो.

मकर संक्रांतीचे खगोलशास्त्रीय तथ्य

नऊ ग्रहांपैकी रवि हा एकमेव ग्रह आहे ज्याभोवती सर्व ग्रह फिरतात. प्रकाशाचा हा किरण पृथ्वीवर जीवन देतो. दरवर्षी 14 जानेवारी रोजी सूर्य मकर याला सामान्य भाषेत मकर संक्रांत म्हणतात.

जेव्हा सूर्य धनु राशीतून दरवर्षी मकर राशीत प्रवेश करतो आणि प्रत्येक वेळी सुमारे 20 मिनिटांनी वाढतो तेव्हा ही खगोलीय घटना आहे. त्यामुळे 72 वर्षांनंतर एका दिवसाचा फरक आहे.

पंधराव्या शतकात ही संक्रांत 10 जानेवारीच्या आसपास यायची आणि आता ती 14 आणि 15 जानेवारीला येऊ लागली आहे. तब्बल 150 वर्षांनी 14 जानेवारी ही तारीख पुढे मागे जाते.

1863 मध्ये मकर संक्रांत 12 जानेवारीला आली. 2012 मध्ये, सूर्याने 15 जानेवारी रोजी मकर राशीत प्रवेश केला. ते 2018 मध्ये 14 जानेवारी आणि 2019 आणि 2020 मध्ये 15 जानेवारीला घसरले. 5000 वर्षांनंतर मकर संक्रांती फेब्रुवारीच्या शेवटच्या आठवड्यात साजरी करावी लागेल, असा हिशोब आहे.

किती वेळात पृथ्वी सूर्याभोवती एक प्रदक्षिणा, त्या कालावधीला सौर वर्ष म्हणतात. पृथ्वी सूर्याभोवती फिरणे’क्रांती चाक‘ असे म्हणतात. या परिघाला 12 भागांमध्ये विभागून 12 राशी तयार होतात.

पृथ्वीचे एका राशीतून दुसऱ्या राशीत जाणेसंक्रांती‘ असे म्हणतात. ही खगोलीय घटना आहे जी वर्षातून 12 वेळा घडते. सूर्य एका जागी उभा आहे, पृथ्वी तो फिरतो. म्हणून जेव्हा पृथ्वी मकर राशीत प्रवेश करते तेव्हा तिला मकर संक्रांत म्हणतात.

पौराणिक महत्त्व

आजच्या पौराणिक महत्त्व हे पण छान आहे. सूर्य आपला मुलगा शनीच्या घरी जातो. या दिवशी भगवान विष्णूने राक्षसांचा वध केला असे मानले जाते. महाभारत युद्ध मध्ये भीष्म पितामह या वेळेची म्हणजेच सूर्योदय होईपर्यंत त्यांनी प्राण सोडण्याची वाट पाहिली होती.

यशोदाजींनी या संक्रांतीच्या दिवशी श्रीकृष्णाला पुत्ररूपात प्राप्त करण्याचे व्रत घेतले होते. याशिवाय हा ऐतिहासिक आणि पौराणिक दिवस आहे गंगा नदीभगीरथचा पाठलाग करून कपिल मुनींच्या आश्रमातून ती गंगासागरात पोहोचली.

हा दिवस पवित्र आहे नद्या आणि तीर्थक्षेत्रांमध्ये स्नान, दान, देव कार्य आणि शुभ कार्य केल्याने विशेष लाभ होतो. सूर्योदयानंतर तांदूळ आणि मसूर बनवलेल्या दक्षिण आशियाई पाककृतीमधील एक डिश बनवणे इ. तीळ गुळाचे लाडू प्रथम सूर्यनारायणाला अर्पण करावे, नंतर दान करावे. आपल्या मातोश्रींच्या पाण्यात तीळ टाकावेत.

हा दिवस ओम नमो भगवते सूर्याय नमः किंवा ओम सूर्याय नमः मंत्र जप करा. मघा माहात्म्य मजकूर देखील फायदेशीर आहे. सूर्य उपासना लाभदायक आहे.

सूर्य हा ज्योतिषशास्त्रात हाडांचा कारक देखील आहे, म्हणून जे सांधे दुखी ज्यांना वारंवार छळतात किंवा अपघातात फ्रॅक्चर होतात त्यांनी या दिवशी सूर्यदर्शन करावे. पाणी अर्पण करणे आवश्यक आहे करावे. पतंग उडविणे तशी प्रथाही निर्माण झाली खेळाच्या निमित्तानेसूर्याची किरणे शरीरात अधिक प्रमाणात शोषली जाऊ शकतात.

पंजाब केसरीच्या सौजन्याने

हेही वाचा :-

जाणून घ्या मकर संक्रांतीशी संबंधित रंजक गोष्टी!