राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान 2022

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान ऑनलाइन अर्ज करा | राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान अर्ज फॉर्म | राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान अंमलबजावणी

तांदूळ, गहू आणि डाळींचे वार्षिक उत्पादन वाढवण्यासाठी सरकारने राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान सुरू केले आहे. या मिशनच्या माध्यमातून वर नमूद केलेल्या पिकांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी विविध पावले उचलली जातील. या लेखात सर्व महत्त्वाच्या बाबींचा समावेश आहे राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान. या लेखातून तुम्हाला मिशन योजनेचा कसा फायदा होऊ शकतो हे कळेल. त्याशिवाय तुम्हाला त्याचे उद्दिष्ट, फायदे, वैशिष्ट्ये, पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे, अर्जाची प्रक्रिया इत्यादींबाबत तपशील देखील मिळतील. त्यामुळे तुम्हाला याचा लाभ घेण्यास स्वारस्य असल्यास राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशन मग तुम्हाला हा लेख शेवटपर्यंत अतिशय काळजीपूर्वक पहावा लागेल

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान 2022

द राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान भारत सरकारने सुरू केले आहे. या मिशनच्या माध्यमातून सुधारणा करण्याच्या दृष्टीने विविध पावले उचलली जातील वार्षिक उत्पादन तांदूळ, गहू आणि डाळींचे. तांदळाचे वार्षिक उत्पादन 10 दशलक्ष टन, गहू 8 दशलक्ष टन आणि डाळींचे उत्पादन 2 दशलक्ष टनांनी वाढविले जाईल. सरकारने ऑक्टोबर 2007 मध्ये हे अभियान सुरू केले. देशातील ओळखल्या गेलेल्या जिल्ह्यांमध्ये शाश्वत पद्धतीने क्षेत्र विस्तार आणि उत्पादकता वाढवण्याद्वारे सरकार या योजनेचे उद्दिष्ट साध्य करणार आहे. याशिवाय जमिनीची सुपीकता पुनर्संचयित करणे, वैयक्तिक शेतातील उत्पादकता सुधारणे, शेती स्तरावरील अर्थव्यवस्था वाढवणे इत्यादी उपाय देखील उत्पादन सुधारण्यासाठी केले जातील. कमी उत्पादकता क्षेत्र आणि उच्च क्षमता असलेल्या जिल्ह्यांवर विशेष लक्ष केंद्रित केले जाईल

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाचे उद्दिष्ट

चा मुख्य उद्देश राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान तांदूळ, गहू, कडधान्ये, खडबडीत मालिका आणि पोषक मालिका यांचे उत्पादन क्षेत्र विस्तार आणि उत्पादकता वाढीद्वारे शाश्वत पद्धतीने वाढवणे आहे. देशातील ओळखल्या गेलेल्या जिल्ह्यांमध्ये राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान राबविण्यात येणार आहे. या मिशनद्वारे जमिनीची सुपीकता पुनर्संचयित केली जाईल आणि वैयक्तिक शेताच्या पातळीवर उत्पादकता सुधारली जाईल. त्याशिवाय, शेतकऱ्यांमध्ये आत्मविश्वास पुनर्संचयित करण्यासाठी शेती-स्तरीय अर्थव्यवस्था देखील वाढविली जाईल. मिशनद्वारे पीक उत्पादकता वाढविण्याचा दृष्टिकोन वापरला जाईल.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाची प्रमुख वैशिष्ट्ये

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये

• द राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान भारत सरकारने सुरू केले आहे.
• या मिशनद्वारे तांदूळ, गहू आणि डाळींचे वार्षिक उत्पादन वाढवण्यासाठी विविध पावले उचलली जातील.
• तांदळाचे वार्षिक उत्पादन 10 दशलक्ष टन, गहू 8 दशलक्ष टन आणि डाळींचे उत्पादन 2 दशलक्ष टनांनी वाढविले जाईल.
• सरकारने ऑक्टोबर 2007 मध्ये हे अभियान सुरू केले.
• देशातील ओळखल्या गेलेल्या जिल्ह्यांमध्ये शाश्वत पद्धतीने क्षेत्र विस्तार आणि उत्पादकता वाढीद्वारे सरकार या योजनेचे उद्दिष्ट साध्य करणार आहे.
• त्याशिवाय जमिनीची सुपीकता पुनर्संचयित करणे, वैयक्तिक शेतातील उत्पादकता सुधारणे, शेती स्तरावरील अर्थव्यवस्था वाढवणे इत्यादी उपाय देखील उत्पादन सुधारण्यासाठी केले जातील.
• कमी उत्पादकता क्षेत्र आणि उच्च क्षमता असलेल्या जिल्ह्यांवर विशेष लक्ष केंद्रित केले जाईल

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाची रणनीती

च्या माध्यमातून राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियान, कमी उत्पादकता आणि उच्च क्षमता असलेल्या जिल्ह्यांवर विशेष लक्ष केंद्रित केले जाईल ज्यामध्ये पावसावर अवलंबून असलेल्या भागात अन्नधान्य पिकांची लागवड समाविष्ट आहे. त्याशिवाय कृषी-हवामान क्षेत्रनिहाय नियोजन केले जाईल आणि पीक उत्पादकता वाढीसाठी क्लस्टर पद्धतीचा अवलंब केला जाईल. भातशेती, तांदूळ बांध आणि भरड तृणधान्ये, तेलबिया आणि व्यावसायिक पिकांसह कडधान्यांचे आंतरपीक वापरून कडधान्य उत्पादनावर विशेष लक्ष केंद्रित केले जाईल. निधीच्या प्रवाहाचे अत्यंत बारकाईने निरीक्षण केले जाईल जेणेकरून तो लाभार्थ्यांपर्यंत वेळेवर पोहोचू शकेल.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाची रचना

राष्ट्रीय स्तरावर

केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्री यांच्या अध्यक्षतेखाली एक सर्वसाधारण परिषद स्थापन केली जाईल. ही परिषद धोरण ठरवणारी संस्था असेल जी मिशनला योग्य निर्देश आणि मार्गदर्शन देईल आणि योजनेच्या सर्वांगीण प्रगती आणि विकासाचा आढावा घेईल. जनरल कौन्सिल आवश्यकतेनुसार वेळोवेळी ऑपरेशनल मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये सुधारणा देखील करू शकते. कृषी आणि सहकार विभाग आणि शेतकरी कल्याण विभागाच्या सचिवांच्या अध्यक्षतेखाली राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशन कार्यकारी समिती नावाची समिती देखील स्थापन केली जाईल. ही समिती मिशनच्या क्रियाकलापांवर देखरेख करेल आणि अन्नधान्य पिकांसाठी वार्षिक राज्य कृती आराखडा मंजूर करेल.

राज्यस्तरीय

राज्यातील मिशनच्या कामकाजावर देखरेख ठेवण्यासाठी राज्य सरकारद्वारे राज्य अन्न सुरक्षा अभियान कार्यकारी समिती स्थापन केली जाईल. मुख्य सचिवांच्या अध्यक्षतेखाली ही समिती स्थापन केली जाईल. ही समिती मिशनच्या उद्दिष्टे आणि उद्दिष्टांच्या अनुषंगाने संभाव्य आणि वार्षिक राज्य कृती आराखडा तयार करेल. या व्यतिरिक्त ही समिती पीक उत्पादन, विस्तार आणि मागणीची स्थिती निश्चित करण्यासाठी ऑपरेशनच्या क्षेत्रामध्ये आधारभूत सर्वेक्षण आणि व्यवहार्यता अभ्यास आयोजित करेल. मंजूर झालेला कृती आराखडाही राज्य स्तरावर राज्य समितीमार्फत राबविला जाईल.

जिल्हा स्तरावर

या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी जिल्हास्तरावर जिल्हास्तरीय समितीही स्थापन करण्यात येणार असून तिला जिल्हा अन्न सुरक्षा अभियान कार्यकारी समिती असे संबोधण्यात येईल. ही समिती कृषी विभागामार्फत प्रकल्प तयार करणे, अंमलबजावणी करणे आणि योजनेच्या घटकांवर देखरेख करणे यासाठी जबाबदार असेल ज्यामध्ये भागधारकांचा समावेश असेल.

प्रकल्प व्यवस्थापन संघ

या अभियानांतर्गत एक प्रकल्प व्यवस्थापन संघ देखील स्थापन केला जाईल. ही टीम राज्ये आणि जिल्ह्यांना संघटना आणि तांत्रिक बाबींमध्ये मार्गदर्शन करेल. याशिवाय ही टीम मिशनच्या विविध हस्तक्षेपांच्या अंमलबजावणी आणि देखरेखीसाठी देखील मदत करेल. प्रकल्प व्यवस्थापन संघ राज्य आणि जिल्ह्यांना क्षमता-निर्मिती कार्यक्रमांमध्ये मदत करेल आणि पीक उत्पादनावरील डेटा रेकॉर्ड करेल.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानांतर्गत जिल्ह्याच्या निवडीसाठी निकष

• जिल्ह्याचे क्षेत्रफळ 50000 हेक्टरपेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे आणि NFSM तांदूळ आणि NFSM गहू अंतर्गत राज्याच्या सरासरी उत्पन्नापेक्षा कमी उत्पन्न असणे आवश्यक आहे.
• भरड सीरियल्ससाठी राज्यातील एकूण भरड तृणधान्य क्षेत्रापैकी 70% क्षेत्राचा समावेश असलेल्या जिल्ह्याची निवड करण्यात आली आहे.
• 11 व्या पंचवार्षिक योजनेत यापूर्वी 16 राज्यांतील सर्व जिल्ह्यांचा समावेश डाळींच्या अंतर्गत करण्यात आला होता
• सिक्कीमसह ईशान्येकडील राज्यातील सर्व जिल्ह्यांचाही समावेश करण्यात आला आहे
• हा कार्यक्रम NFSM अंतर्गत समाविष्ट असलेल्या LWE जिल्ह्यात राबविण्यात येईल
• आसाम वगळता ईशान्य राज्यातील सर्व जिल्ह्यांची निवड करण्यात आली आहे ज्यामध्ये किमान ५००० हेक्टर भाताखालील क्षेत्र आहे.
• हिमाचल प्रदेश, जम्मू काश्मीर आणि उत्तराखंड या डोंगराळ राज्यांमधील तांदूळ किंवा गव्हाखाली किमान 15000 हेक्टर क्षेत्र असलेले जिल्हे निवडण्यात आले आहेत.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानांतर्गत निधी प्रवाह यंत्रणा

• ही योजना राबविण्यासाठी लागणारा निधी राज्य सरकारला देण्यात येणार आहे
• राज्य सरकार हा निधी राज्यस्तरीय एजन्सीला देणार आहे
• राज्यस्तरीय एजन्सी जिल्हास्तरीय एजन्सीला निधी उपलब्ध करून देईल
• जिल्हास्तरीय एजन्सी अंमलबजावणी करणार्‍या एजन्सीला किंवा लाभार्थ्यांना निधी जारी करेल
• हा निधी दोन हप्त्यांमध्ये दिला जाणार आहे
• राज्य वार्षिक कृती आराखडा आणि वेळोवेळी विहित केलेल्या अटी व शर्तींच्या मान्यतेच्या अधीन राहून एप्रिल ते जून महिन्यात पहिला हप्ता दिला जाईल.
• राज्य सरकारच्या विनंतीवरून आणि विहित अट पूर्ण केल्यानंतर दुसरा हप्ता ऑक्टोबर ते डिसेंबर महिन्यात दिला जाईल.
• राज्य किंवा जिल्हा स्तरावरील एजन्सी आवश्यक निविष्ठांच्या खरेदीसाठी नोडल विभागाला निधी प्रदान करेल
• नोडल विभाग राज्य किंवा जिल्हास्तरीय एजन्सीकडे वापर प्रमाणपत्र सादर करेल जे संकलित केले जाईल आणि एकत्रित वापर प्रमाणपत्र जे जिल्हा अन्न सुरक्षा मिशन कार्यकारी समिती आणि राज्य अन्न सुरक्षा मिशन कार्यकारी समितीद्वारे प्रमाणित केले जाईल ते मंत्रालयाला सादर केले जाईल.
• निधीचे हस्तांतरण पीएफएमएस किंवा ट्रेझरीद्वारे केले जाईल
• केंद्र सरकारचा वाटा सामान्य राज्यांच्या बाबतीत 60% आणि ईशान्येकडील राज्ये आणि हिमालयीन पर्वतीय राज्यांच्या बाबतीत 90% असेल.
• 40% वाटा सामान्य राज्यांच्या बाबतीत केंद्र सरकार आणि 10% ईशान्येकडील किंवा हिमालयी पर्वतीय राज्यांच्या बाबतीत उचलला जाईल.

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाची अंमलबजावणी

• वार्षिक कृती आराखडा तयार करण्याची जबाबदारी जिल्हा स्तरावरील एजन्सीची असेल
• प्राधान्य आणि संभाव्यता लक्षात घेऊन हा कृती आराखडा तयार करून तो आराखडा राज्याच्या मिशन संचालकांना सादर केला जाईल
• राज्य अभियान संचालकांनी जिल्हा कृती आराखड्यावर आधारित राज्य कृती आराखडा तयार करणे आवश्यक आहे
• योजनेची योग्य अंमलबजावणी करण्यासाठी सर्व जिल्हे कृती आराखड्याचे पालन करतील

लाभार्थी क्षेत्र ओळखण्यासाठी निकष

• अनुसूचित जमातींसाठी SCP साठी 16.6% आणि TSP साठी 8.6% एकूण वाटप निश्चित केले जाईल.
• राज्ये ST किंवा SC शेतकऱ्यांना राज्य किंवा जिल्ह्यातील लोकसंख्येच्या प्रमाणात वाटप करू शकतात
• अल्प व अत्यल्प भूधारक शेतकऱ्यांसाठी ३३% निधीचे वाटप केले जाईल
• महिला शेतकऱ्यांसाठी ३० टक्के निधीची तरतूद केली जाईल
• एका हंगामात 5 हेक्टरपर्यंत मर्यादित असलेल्या मिशनच्या विविध घटकांसाठी सर्व शेतकरी मदत घेऊ शकतात.
• बियाण्यांसाठी लाभार्थ्यांची यादी, त्याचा इंडेंट आणि अंतिम वापरकर्त्यांना अंतिम वितरण याची पडताळणी करण्यासाठी जिल्हास्तरीय बियाणे समिती देखील स्थापन केली जाईल.
• झोनल रिसर्च स्टेशन आणि नामांकित एनजीओ आणि दुसरा लाइन विभाग देखील नियोजन आणि अंमलबजावणी, शेतकर्‍यांचे प्रात्यक्षिक प्रशिक्षण आणि मूल्यमापन यामध्ये सहभागी होईल.

आवश्यक कागदपत्रे

• आधार कार्ड
• निवास प्रमाणपत्र
• पासपोर्ट आकाराचा फोटो
• मोबाईल नंबर
• ई – मेल आयडी
• उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र
• बँक खाते तपशील
• शिधापत्रिका इ

राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानांतर्गत अर्ज करण्याची प्रक्रिया

• मुखपृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• मुख्यपृष्ठावर, आपल्याला आता लागू करा वर क्लिक करणे आवश्यक आहे
• अर्ज तुमच्यासमोर येईल
• या अर्जामध्ये, तुम्हाला तुमचे नाव, ईमेल आयडी, मोबाईल नंबर इत्यादी प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे
• आता तुम्हाला सर्व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील
• त्यानंतर सबमिट वर क्लिक करावे लागेल
• या प्रक्रियेचे पालन करून तुम्ही राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानांतर्गत अर्ज करू शकता

Nfsm लॉगिन करण्याची प्रक्रिया

• वर जा अधिकृत संकेतस्थळ राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशनचे
• मुखपृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• आता तुम्हाला वर क्लिक करणे आवश्यक आहे NFSM लॉगिन

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• या पृष्ठावर, तुम्हाला तुमचा ईमेल आयडी पासवर्ड आणि कॅप्चा कोड प्रविष्ट करावा लागेल
• आता तुम्हाला लॉगिनवर क्लिक करावे लागेल
• फा द्वारे
• या प्रक्रियेनंतर, तुम्ही NFSM लॉगिन करू शकता

जीआयएस अहवाल डाउनलोड करा

• ला भेट द्या अधिकृत संकेतस्थळ राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशनचे
• मुखपृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• मुख्यपृष्ठावर, आपल्याला क्लिक करणे आवश्यक आहे द GIS अहवाल

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• या पृष्ठावर, तुम्हाला तुमची श्रेणी निवडावी लागेल
• आवश्यक तपशील तुमच्या संगणकाच्या स्क्रीनवर असतील

संपर्क तपशील पहा

• सर्व प्रथम, वर जा अधिकृत संकेतस्थळ राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशनचे
• मुखपृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• आता तुम्हाला क्लिक करणे आवश्यक आहे आमच्याशी संपर्क साधा

• एक नवीन पृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• या पृष्ठावर, आपण संपर्क तपशील पाहू शकता

मोबाईल अॅप डाउनलोड करण्याची प्रक्रिया

• ला भेट द्या अधिकृत संकेतस्थळ राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा मिशनचे
• मुखपृष्ठ तुमच्या समोर येईल
• मुख्यपृष्ठावर, आपल्याला मोबाइल अॅपवर क्लिक करणे आवश्यक आहे
• तुम्हाला Google Play Store वर पुनर्निर्देशित केले जाईल
• आता तुम्हाला install पर्यायावर क्लिक करावे लागेल
• मोबाईल अॅप तुमच्या डिव्हाइसवर डाउनलोड केले जाईल