हरीश चव्हाण यांनी स्वराज ट्रॅक्टर्सचा प्रवास, त्यांचे नवीन बहुउद्देशीय मशीन ‘CODE’ आणि इतर कृषी विषयांबद्दल सांगितले.

स्वावलंबी होण्याच्या ध्येयाने 1974 मध्ये स्वराजची स्थापना करण्यात आली आणि सध्या हा भारतातील दुसरा सर्वात मोठा ट्रॅक्टर ब्रँड आहे. पंजाबमधील स्वराज अनेक कृषी समस्यांचे निराकरण करते. त्यांच्याकडे 11.18 kW ते 48.47 kW (15Hp-65Hp) पर्यंतच्या ट्रॅक्टरची विस्तृत श्रेणी आहे ज्यात नवीन बहुउद्देशीय फार्मिंग मशीन CODE सह विविध कृषी गरजांसाठी आहे.

मात्र, हा कोट्यवधींचा ब्रँड इतर सामान्य कंपनीप्रमाणे सुरू झाला. स्वराज ट्रॅक्टर्सचा जन्म 1960 च्या दशकात हरित क्रांतीच्या वेळी झाला, जेव्हा सरकार वेगाने वाढणाऱ्या भारतीय लोकसंख्येच्या अन्नाची मागणी पूर्ण करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर यांत्रिकीकरणाला प्रोत्साहन देत होते. सरकार यांत्रिकीकरणासाठी भारतीय कंपन्यांकडे लक्ष देत होते कारण ट्रॅक्टर श्रेणीतील बहुतेक खेळाडू परदेशी होते आणि भारतीय बाजारपेठेसाठी खूप महाग होते. स्वराज ट्रॅक्टर हा एकमेव स्वदेशी विकसित ट्रॅक्टर होता ज्याने ट्रॅक्टर विकसित करून हरित क्रांतीमध्ये योगदान दिले जे भारतीय शेतकऱ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी डिझाइन केलेले होते आणि उच्च किंमतीच्या आयात केलेल्या ट्रॅक्टर ब्रँडपेक्षा कितीतरी अधिक किफायतशीर होते.

MC डॉमिनिक, संस्थापक आणि मुख्य संपादक, कृषी जागरण आणि कृषी जग, हरीश चव्हाण, CEO, स्वराज विभाग – महिंद्रा अँड महिंद्रा लिमिटेड यांच्याशी चर्चा केली. आम्ही तुम्हाला सांगतो की कृषी जागरण हे दोन दशकांपासून महिंद्रा अँड महिंद्राशी जोडलेले आहे आणि शेतकऱ्यांच्या भल्यासाठी शेतकरी आणि महिंद्रा कंपनी यांच्यातील सेतूचे काम करत आहे.

त्याचबरोबर या संवादादरम्यान चव्हाण यांनी स्वराज ट्रॅक्टर्सची कहाणी, भारतातील कृषी यांत्रिकीकरणाची सद्यस्थिती आणि भारतातील शेतीचे आधुनिकीकरण आणि व्यापारीकरणातील भूमिका याविषयी विशद केले.

स्वराज ट्रॅक्टर – महागड्या ट्रॅक्टरच्या आयातीपासून लाखो शेतकऱ्यांना स्वातंत्र्य मिळाले

चव्हाण म्हणाले की, स्वदेशी बनावटीच्या पहिल्या ट्रॅक्टरला स्वराज असे नाव देण्यात आले, जे आर्थिक स्वातंत्र्याचे प्रतीक आहे, कारण त्याचा अर्थ भारतातील लाखो शेतकऱ्यांना महागड्या ट्रॅक्टरच्या आयातीपासून मुक्त करणे आहे.

या चर्चेला पुढे नेत चव्हाण म्हणाले – 2007 मध्ये स्वराज महिंद्रा समूहाचा भाग बनल्या आणि तेव्हापासून ते वाढतच गेले. एवढेच नाही तर लाखो शेतकऱ्यांच्या हृदयावर स्वराज ट्रॅक्टर राज्य करत आहे. आजच्या काळातील ट्रॅक्टरचा हा दुसरा सर्वात मोठा ब्रँड आहे आणि म्हणूनच त्याला खूप उच्च ब्रँडची ओळख आहे.

शेतकऱ्यांसाठी, शेतकऱ्यांनी केली

स्वराज ट्रॅक्टर्सच्या बळावर भाष्य करताना चव्हाण म्हणाले, “आम्ही पंजाबमध्ये आहोत जी शेतीचे केंद्रस्थान आहे, त्यामुळे आमचे बहुतेक अभियंते कोणत्या ना कोणत्या प्रकारे शेतीमध्ये गुंतलेले आहेत. त्यामुळे त्यांना शेतीच्या वास्तविक जीवनातील समस्या चांगल्याप्रकारे समजतात आणि कदाचित त्यामुळेच आपल्याला सामर्थ्य आणि वेगळेपणा मिळतो.” स्वराज ब्रँडच्या निरंतर वाढीचे रहस्य विचारले असता चव्हाण म्हणाले, “आपल्याला फक्त एकच गोष्ट हवी आहे जी ती पुढे नेईल. हा भारतातील शेतकऱ्यांचा अतूट विश्वास आहे, जो त्यांनी आमच्यावर दाखवला आहे.

तसेच महिंद्रा समूहाचा एक भाग असल्याने, आम्ही उत्पादन विकास आणि तंत्रज्ञानाच्या पैलूंमध्ये मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करत आहोत ज्यामुळे आम्हाला अधिक चांगले बनण्यास मदत होते. तसेच, साधेपणा आणि तपस्या हे नेहमीच स्वराज ट्रॅक्टरचे बलस्थान राहिले आहे.”

आत्मनिर्भर भारताचे अभिमानी समर्थक

स्वराज ट्रॅक्टर्सना हे सांगायलाही अभिमान वाटतो की त्यांचे ट्रॅक्टर १००% भारतीय उत्पादनांपासून बनवलेले आहेत. त्याची स्वतःची फाउंड्री (लोह फौंड्री) आहे जी लोखंड बनवते. भारतात दुसरा कोणताही ट्रॅक्टर उत्पादक नाही ज्याने त्याचे धातू टाकले आहे!

स्वराजचे नवीन बहुउद्देशीय मशीन “CODE”:

भारतीय शेतीसाठी यांत्रिकीकरणाचे महत्त्व अधोरेखित करताना हरीश चव्हाण म्हणाले, “पाश्चिमात्य देश कृषी यांत्रिकीकरणात पुढे आहेत, जरी भारत सरकार योग्य दिशेने पावले उचलत आहे आणि आपण वर्षानुवर्षे सुधारत आहोत. विश्वास ठेवा की अजून खूप मोठा पल्ला आहे. भारताच्या कृषी GDP मध्ये 30% फलोत्पादनाचा वाटा आहे असे जर तुम्हाला दिसले तर ते खूप वेगाने वाढत आहे परंतु लागवडीखालील क्षेत्र फक्त 17% आहे; यावरून असे दिसून येते की भारतीय फलोत्पादन क्षेत्रामध्ये विकासाची प्रचंड क्षमता आहे आणि कृषी यांत्रिकीकरण आहे. आमच्या आकांक्षा साध्य करण्याचा एकमेव मार्ग.

स्वराज यांनी फलोत्पादनाचे महत्त्व जाणले आणि त्यांच्या विकासासाठी नवीन उपाय शोधण्याचा प्रयत्न केला. जिथे सध्या फारसे यांत्रिकीकरण नाही; ही तफावत भरून काढण्यासाठी, गेल्या वर्षी नोव्हेंबर महिन्यात स्वराजने आपले बहुउद्देशीय यंत्र, CODE लाँच केले – एक स्वदेशी डिझाइन केलेले कृषी यांत्रिकीकरण उपाय, ज्याची संकल्पना फलोत्पादन शेतीमध्ये गुंतलेल्या श्रमिकांच्या कठोर परिश्रमांना दूर करण्यासाठी विचारपूर्वक केली गेली.

हरीश चव्हाण म्हणाले, “शेतकऱ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी फळबाग क्षेत्रात कोणतेही यंत्र नाही, अगदी लहान ट्रॅक्टरही त्याचा आकार आणि लहान रांगांमुळे वापरता येत नाही. जिथे काकडीसारख्या भाज्या आणि पपईसारखी फळे पिकवली जातात, त्यामुळे एका अर्थाने आमच्या अभियंत्यांनी केलेला हा एक नावीन्यपूर्ण उपक्रम आहे, आणि जेव्हा भारत सरकारने आमचा शोध पाहिला तेव्हा त्यांनी आमच्यासाठी एक विशेष श्रेणी तयार केली आणि आता लवकरच या मशीनसाठी अनुदानासारख्या सुविधा उपलब्ध होणार आहेत.

स्वराज कोड हे एक अरुंद आणि हलके यंत्र आहे जे विशेषतः बागायती शेताच्या अरुंद रांगांमध्ये बसवण्याकरता आहे जेणेकरून शेतकऱ्यांना भाजीपाला आणि फळे उपटण्याच्या भीतीशिवाय त्यांचे ऑपरेशन करता येईल. CODE लवकरच गुजरात, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणामधील स्वराज डीलरशिपवर उपलब्ध होईल आणि लवकरच टप्प्याटप्प्याने इतर राज्यांमध्ये आणले जाईल.

हे 11.1 अश्वशक्ती पेट्रोल इंजिनसह येते; शिवाय, त्याच्या लहान वळणाच्या त्रिज्यामुळे आणि द्विदिशात्मक वाहन चालविण्यामुळे यात एक उत्तम कुशलता आहे जी शेतकऱ्यांना शेताच्या ओळींमधून सहजपणे फिरण्यास मदत करते.

कापणी/कापणी, डबके, फवारणी इत्यादींच्या बहु-कार्यक्षम क्षमतेमुळे, भारत सरकारने याला संपूर्णपणे कृषी उपकरणांची एक वेगळी श्रेणी म्हणून मान्यता दिली आहे. यासाठी लवकरच अनुदानही दिले जाणार आहे.

अधिक माहितीसाठी तुम्ही भेट देऊ शकता: https://codebyswaraj.com/en