• Home
  • About Us
  • Contact Us
  • Privacy Policy
Monday, April 19, 2021
आम्ही कास्तकार Logo
No Result
View All Result
  • मुख्यपृष्ठ
  • कृषी सल्ला
  • हवामान अंदाज
  • पीक व्यवस्थापन
  • शेतीविषयक योजना
    • पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना
    • महात्मा फुले शेतकरी कर्जमाफी योजना
    • पंतप्रधान पीक विमा योजना
    • किसान क्रेडिट कार्ड
    • सौर कृषी पंप योजना
    • इतर योजना
  • कृषिपूरक
    • कुक्कुट पालन
    • मत्स्य व्यवसाय
    • शेळी पालन
    • इतर कृषिपूरक
    • कृषी प्रक्रिया
    • तंत्रज्ञान
  • शेती पिके
    • धान्य
    • भाजीपाला
    • नगदी पिके
    • फळे
    • फुले
  • इतर माहिती
    • बाजारभाव
    • यशोगाथा
    • शासन निर्णय
    • व्हिडिओ
    • संधी
    • Telegram Group
    • आमचे इतर प्रकल्प
      • हवामान अंदाज आणि बातम्या
      • हवामान अंदाज.इन
      • आम्ही कास्तकार.कॉम
  • मुख्यपृष्ठ
  • कृषी सल्ला
  • हवामान अंदाज
  • पीक व्यवस्थापन
  • शेतीविषयक योजना
    • पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना
    • महात्मा फुले शेतकरी कर्जमाफी योजना
    • पंतप्रधान पीक विमा योजना
    • किसान क्रेडिट कार्ड
    • सौर कृषी पंप योजना
    • इतर योजना
  • कृषिपूरक
    • कुक्कुट पालन
    • मत्स्य व्यवसाय
    • शेळी पालन
    • इतर कृषिपूरक
    • कृषी प्रक्रिया
    • तंत्रज्ञान
  • शेती पिके
    • धान्य
    • भाजीपाला
    • नगदी पिके
    • फळे
    • फुले
  • इतर माहिती
    • बाजारभाव
    • यशोगाथा
    • शासन निर्णय
    • व्हिडिओ
    • संधी
    • Telegram Group
    • आमचे इतर प्रकल्प
      • हवामान अंदाज आणि बातम्या
      • हवामान अंदाज.इन
      • आम्ही कास्तकार.कॉम
No Result
View All Result
आम्ही कास्तकार logo
No Result
View All Result

कडधान्ये ः प्रथिने, ऊर्जेचा उत्तम स्रोत

Team आम्ही कास्तकार by Team आम्ही कास्तकार
05 December 2020
in बातम्या
2 min read
0


कडधान्ये पोषणातील सर्वांत महत्त्वाचा घटक आहेत. कडधान्ये प्रथिने, शारीरिक ऊर्जा, शरीरासाठी पोषक आणि महत्त्वाची जीवनसत्त्वे आणि खनिजे पुरवितात. प्रथिने शरीराच्या बांधणीचे काम करतात.

आपल्या आहारात तृणधान्यानंतर कडधान्याला दुसऱ्या क्रमांकाचे स्थान आहे. पोळी, भाकरी, भातानंतर जेवणात वरण, आमटी किंवा डाळीचे पदार्थ असतात. कडधान्येही द्विदल धान्ये आहेत.   कडधान्यामध्ये रभरा, तूर, मूग, उडीद, वाटाणा, मसूर, कुळीथ, मटकी, चवळी, इत्यादी पिकांचा समावेश होतो.

भारतातील एकूण कडधान्य उत्पादनामध्ये सर्वाधिक उत्पादन हरभऱ्याचे घेतले जाते, त्या खालोखाल तूर, उडीद व मूग आणि इतर कडधान्यांचे होते. कडधान्ये पोषणातील सर्वात महत्त्वाची घटक आहे. कडधान्ये प्रथिने, शारीरिक ऊर्जा, शरीरासाठी पोषक आणि महत्त्वाची जीवनसत्वे आणि खनिजे पुरवितात. प्रथिने शरीराच्या बांधणीचे काम करतात. 

आहारातील महत्त्व 

  • प्रथिने मानवी शरीरामध्ये उती व स्नायूंची बांधणी करतात. प्रथिने ऊर्जेचा स्रोत म्हणून देखील कार्य करतात. हाडांची वाढ व संप्रेरके निर्माण करण्याचे कार्य प्रथिनांमुळे होते. 
  • शरीरामध्ये रोगप्रतिकारशक्ती निर्माण करणे व शरीराची झीज भरून काढण्याचे कार्य प्रथिने करतात.म्हणूनच  डाळवर्गीय पिकांचे विशेष महत्त्व शाकाहारी लोकांसाठी आहे. 
  • भारतीय लोकांच्या आहारात सुमारे १० ते १५ टक्के प्रथिने आणि २० टक्के कार्बनयुक्त ऊर्जा ही कडधान्यांद्वारे मिळते. 
  • कडधान्यांमध्ये प्रथिनाशिवाय कर्बोदके, खनिजे आणि जीवनसत्त्वाचे प्रमाणसुद्धा चांगले आहे. शरीरास पचण्यास सुलभ असणारे प्रथिने, लायसिन आणि रायबॉफ्लेवीन कडधान्यात उपलब्ध असतात. 
  • तूर व मसुरातील प्रथिने लहान मुलांना व वृद्धांना पचण्यास हलकी असतात. आहारात अमायनो आम्ले ही मूलभूत व अत्यंत आवश्यक असतात. त्यांची उपलब्धता कडधान्यांतून मिळते. 
  • कडधान्यांच्या कोवळ्या हिरव्या शेंगाचा उपयोग भाजी म्हणून केला जातो. जनावरांचा आहार म्हणूनही कडधान्य पिके उपयुक्त आहेत. 

प्रथिनांची दैनंदिन गरज आणि कमतरतेमुळे होणारे आजार 

  • प्रत्येक व्यक्तीसाठी प्रथिनांची गरज ही व्यक्तीच्या वजनानुसार व शारीरिक अवस्थेनुसार निश्‍चित केली जाते. सर्वसाधारणपणे १ ग्रॅम प्रति किलो वजन प्रति दिवस प्रथिने प्रत्येक व्यक्तीसाठी लागतात. म्हणजेच व्यक्तीचे वजन ५० किलो असेल तर त्या व्यक्तीला दिवसभरात ५० ग्रॅम प्रथिनांची गरज असते. 
  • लहान मुले, गर्भवती स्त्रिया व स्तनदा मातांना यांना अधिक मात्रेत प्रथिनांची गरज असते. प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे अनेक आजार संभवतात. कमतरतेमुळे मुलांची शारीरिक, मानसिक वाढ खुंटते. अतिकृशता हा आजार संभवतो. या मध्ये लहान बालकांच्या हातापायांच्या काड्या झाल्यासारखे दिसून येते. 
  • कमी वजनाचे बालक जन्माला येणे, रक्तक्षय होणे, तर प्रौढामध्ये जंतू संसर्ग, यकृत वृद्धी, जलोदर, कृशता असे आजार संभवतात. 

कडधान्याची पचन क्षमता 

  • सर्वच प्रकारची कडधान्य पचायला सारखी नसतात. पचनाला सर्वांत हलके कडधान्य म्हणजे मटकी. त्यानंतर मूग, चवळी, उडीद आणि हरभरा. कडू वाल आणि पावटा हे पचायला सर्वांत कठीण असते. 
  • कडधान्यात भरपूर पोषक तत्त्वे असतात. १०० ग्रॅम कडधान्यामध्ये १७ ते २५ टक्यांपर्यंत प्रथिने असतात याला अपवाद सोयाबीन आहे. १०० ग्रॅम सोयाबीनमध्ये ४० ते ४२ टक्के प्रथिने असतात. शाकाहारी आहारामध्ये प्रथिनांची पूर्तता प्रामुख्याने कडधान्यातूनच होते. 
  • इंडियन काैन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च यांनी दिलेल्या संकेताप्रमाणे ७० ते ८० ग्रॅम कडधान्य प्रतिदिन प्रति माणसी आहारात घेणे आवश्यक असते. 

संपर्क ः डॉ. साधना उमरीकर, ९४२०५३००६७ 
(कृषी विज्ञान केंद्र, बदनापूर, जि.जालना)

News Item ID: 
820-news_story-1607085226-awsecm-863
Mobile Device Headline: 
कडधान्ये ः प्रथिने, ऊर्जेचा उत्तम स्रोत
Appearance Status Tags: 
Tajya News
Site Section Tags: 
अॅग्रोगाईड
कडधान्ये
CerealsCereals
Mobile Body: 

कडधान्ये पोषणातील सर्वांत महत्त्वाचा घटक आहेत. कडधान्ये प्रथिने, शारीरिक ऊर्जा, शरीरासाठी पोषक आणि महत्त्वाची जीवनसत्त्वे आणि खनिजे पुरवितात. प्रथिने शरीराच्या बांधणीचे काम करतात.

आपल्या आहारात तृणधान्यानंतर कडधान्याला दुसऱ्या क्रमांकाचे स्थान आहे. पोळी, भाकरी, भातानंतर जेवणात वरण, आमटी किंवा डाळीचे पदार्थ असतात. कडधान्येही द्विदल धान्ये आहेत.   कडधान्यामध्ये रभरा, तूर, मूग, उडीद, वाटाणा, मसूर, कुळीथ, मटकी, चवळी, इत्यादी पिकांचा समावेश होतो.

भारतातील एकूण कडधान्य उत्पादनामध्ये सर्वाधिक उत्पादन हरभऱ्याचे घेतले जाते, त्या खालोखाल तूर, उडीद व मूग आणि इतर कडधान्यांचे होते. कडधान्ये पोषणातील सर्वात महत्त्वाची घटक आहे. कडधान्ये प्रथिने, शारीरिक ऊर्जा, शरीरासाठी पोषक आणि महत्त्वाची जीवनसत्वे आणि खनिजे पुरवितात. प्रथिने शरीराच्या बांधणीचे काम करतात. 

आहारातील महत्त्व 

  • प्रथिने मानवी शरीरामध्ये उती व स्नायूंची बांधणी करतात. प्रथिने ऊर्जेचा स्रोत म्हणून देखील कार्य करतात. हाडांची वाढ व संप्रेरके निर्माण करण्याचे कार्य प्रथिनांमुळे होते. 
  • शरीरामध्ये रोगप्रतिकारशक्ती निर्माण करणे व शरीराची झीज भरून काढण्याचे कार्य प्रथिने करतात.म्हणूनच  डाळवर्गीय पिकांचे विशेष महत्त्व शाकाहारी लोकांसाठी आहे. 
  • भारतीय लोकांच्या आहारात सुमारे १० ते १५ टक्के प्रथिने आणि २० टक्के कार्बनयुक्त ऊर्जा ही कडधान्यांद्वारे मिळते. 
  • कडधान्यांमध्ये प्रथिनाशिवाय कर्बोदके, खनिजे आणि जीवनसत्त्वाचे प्रमाणसुद्धा चांगले आहे. शरीरास पचण्यास सुलभ असणारे प्रथिने, लायसिन आणि रायबॉफ्लेवीन कडधान्यात उपलब्ध असतात. 
  • तूर व मसुरातील प्रथिने लहान मुलांना व वृद्धांना पचण्यास हलकी असतात. आहारात अमायनो आम्ले ही मूलभूत व अत्यंत आवश्यक असतात. त्यांची उपलब्धता कडधान्यांतून मिळते. 
  • कडधान्यांच्या कोवळ्या हिरव्या शेंगाचा उपयोग भाजी म्हणून केला जातो. जनावरांचा आहार म्हणूनही कडधान्य पिके उपयुक्त आहेत. 

प्रथिनांची दैनंदिन गरज आणि कमतरतेमुळे होणारे आजार 

  • प्रत्येक व्यक्तीसाठी प्रथिनांची गरज ही व्यक्तीच्या वजनानुसार व शारीरिक अवस्थेनुसार निश्‍चित केली जाते. सर्वसाधारणपणे १ ग्रॅम प्रति किलो वजन प्रति दिवस प्रथिने प्रत्येक व्यक्तीसाठी लागतात. म्हणजेच व्यक्तीचे वजन ५० किलो असेल तर त्या व्यक्तीला दिवसभरात ५० ग्रॅम प्रथिनांची गरज असते. 
  • लहान मुले, गर्भवती स्त्रिया व स्तनदा मातांना यांना अधिक मात्रेत प्रथिनांची गरज असते. प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे अनेक आजार संभवतात. कमतरतेमुळे मुलांची शारीरिक, मानसिक वाढ खुंटते. अतिकृशता हा आजार संभवतो. या मध्ये लहान बालकांच्या हातापायांच्या काड्या झाल्यासारखे दिसून येते. 
  • कमी वजनाचे बालक जन्माला येणे, रक्तक्षय होणे, तर प्रौढामध्ये जंतू संसर्ग, यकृत वृद्धी, जलोदर, कृशता असे आजार संभवतात. 

कडधान्याची पचन क्षमता 

  • सर्वच प्रकारची कडधान्य पचायला सारखी नसतात. पचनाला सर्वांत हलके कडधान्य म्हणजे मटकी. त्यानंतर मूग, चवळी, उडीद आणि हरभरा. कडू वाल आणि पावटा हे पचायला सर्वांत कठीण असते. 
  • कडधान्यात भरपूर पोषक तत्त्वे असतात. १०० ग्रॅम कडधान्यामध्ये १७ ते २५ टक्यांपर्यंत प्रथिने असतात याला अपवाद सोयाबीन आहे. १०० ग्रॅम सोयाबीनमध्ये ४० ते ४२ टक्के प्रथिने असतात. शाकाहारी आहारामध्ये प्रथिनांची पूर्तता प्रामुख्याने कडधान्यातूनच होते. 
  • इंडियन काैन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च यांनी दिलेल्या संकेताप्रमाणे ७० ते ८० ग्रॅम कडधान्य प्रतिदिन प्रति माणसी आहारात घेणे आवश्यक असते. 

संपर्क ः डॉ. साधना उमरीकर, ९४२०५३००६७ 
(कृषी विज्ञान केंद्र, बदनापूर, जि.जालना)

English Headline: 
agriculture news in marathi Cereals: excellent source of energy and Protein
Author Type: 
External Author
डॉ. साधना उमरीकर,  डॉ.राहुल कदम
कडधान्य जीवनसत्त्व तृणधान्य cereals डाळ तूर मूग उडीद भारत लहान मुले kids पूर floods सोयाबीन
Search Functional Tags: 
कडधान्य, जीवनसत्त्व, तृणधान्य, cereals, डाळ, तूर, मूग, उडीद, भारत, लहान मुले, Kids, पूर, Floods, सोयाबीन
Twitter Publish: 
Meta Keyword: 
Cereals, excellent, source, energy, Protein
Meta Description: 
Cereals: excellent source of energy and Protein
कडधान्ये पोषणातील सर्वांत महत्त्वाचा घटक आहेत. कडधान्ये प्रथिने, शारीरिक ऊर्जा, शरीरासाठी पोषक आणि महत्त्वाची जीवनसत्त्वे आणि खनिजे पुरवितात. प्रथिने शरीराच्या बांधणीचे काम करतात.



Source link

READ ALSO

कोरोना विषाणूपासून बचाव करण्यासाठी कोणता मुखवटा प्रभावी आहे, एन -95 किंवा कपड्याने बनलेला मुखवटा? तज्ञांचे मत जाणून घ्या

केजरीवाल यांनी दिल्लीत 6 दिवस पूर्ण लॉकडाऊन जाहीर केले

Tags: Agriculture Marathi NewsAgriculture NewsAgriculture News MarathiFarming News MarathiFarming News Update MarathiMarathi Agri NewsMarathi Agri News Update

Related Posts

कोरोना विषाणूपासून बचाव करण्यासाठी कोणता मुखवटा प्रभावी आहे, एन -95 किंवा कपड्याने बनलेला मुखवटा?  तज्ञांचे मत जाणून घ्या
बातम्या

कोरोना विषाणूपासून बचाव करण्यासाठी कोणता मुखवटा प्रभावी आहे, एन -95 किंवा कपड्याने बनलेला मुखवटा? तज्ञांचे मत जाणून घ्या

19 April 2021
केजरीवाल यांनी दिल्लीत 6 दिवस पूर्ण लॉकडाऊन जाहीर केले
बातम्या

केजरीवाल यांनी दिल्लीत 6 दिवस पूर्ण लॉकडाऊन जाहीर केले

19 April 2021
कृषी बातम्या: शेतीसंबंधित ताजी माहिती
बातम्या

कृषी बातम्या: शेतीसंबंधित ताजी माहिती

19 April 2021
राम नवमीच्या दिवशी या विधीची पूजा करा, शुभ मुहूर्त वाचा
बातम्या

राम नवमीच्या दिवशी या विधीची पूजा करा, शुभ मुहूर्त वाचा

19 April 2021
हवामानाच्या नमुन्यात मोठा बदल, जोरदार वाs्यासह पावसाची शक्यता!
बातम्या

हवामानाच्या नमुन्यात मोठा बदल, जोरदार वाs्यासह पावसाची शक्यता!

19 April 2021
तूर बाजार भाव | आजचे तुरीचे भाव | Tur Bajar Bhav Today | सर्व बाजार समिती चे मंडी रेट 18 April 2021
बाजारभाव

तूर बाजार भाव | आजचे तुरीचे भाव | Tur Bajar Bhav Today | सर्व बाजार समिती 18 April 2021

18 April 2021
Next Post

उपयुक्त जिवाणू वाढवितात जमिनीची सुपीकता

कृषी सल्ला (राहुरी विभाग)

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

No Result
View All Result
Currently Playing

LATEST NEWS UPDATES

कोरोना विषाणूपासून बचाव करण्यासाठी कोणता मुखवटा प्रभावी आहे, एन -95 किंवा कपड्याने बनलेला मुखवटा?  तज्ञांचे मत जाणून घ्या

कोरोना विषाणूपासून बचाव करण्यासाठी कोणता मुखवटा प्रभावी आहे, एन -95 किंवा कपड्याने बनलेला मुखवटा? तज्ञांचे मत जाणून घ्या

19 April 2021
केजरीवाल यांनी दिल्लीत 6 दिवस पूर्ण लॉकडाऊन जाहीर केले

केजरीवाल यांनी दिल्लीत 6 दिवस पूर्ण लॉकडाऊन जाहीर केले

19 April 2021
(अर्ज करा) खासदार रेशन कार्ड 2021

(अर्ज करा) खासदार रेशन कार्ड 2021

19 April 2021
कृषी बातम्या: शेतीसंबंधित ताजी माहिती

कृषी बातम्या: शेतीसंबंधित ताजी माहिती

19 April 2021
नोंदणी, ई-केवायसी आणि ट्रॅक स्थिती

नोंदणी, ई-केवायसी आणि ट्रॅक स्थिती

19 April 2021
राम नवमीच्या दिवशी या विधीची पूजा करा, शुभ मुहूर्त वाचा

राम नवमीच्या दिवशी या विधीची पूजा करा, शुभ मुहूर्त वाचा

19 April 2021
ऑनलाईन अर्ज, नोंदणी (प्रसूत सहाय्य)

ऑनलाईन अर्ज, नोंदणी (प्रसूत सहाय्य)

19 April 2021
हवामानाच्या नमुन्यात मोठा बदल, जोरदार वाs्यासह पावसाची शक्यता!

हवामानाच्या नमुन्यात मोठा बदल, जोरदार वाs्यासह पावसाची शक्यता!

19 April 2021
राज्यनिहाय डायरेक्ट लिंक्स, नवीन पंचायत मतदार यादी

राज्यनिहाय डायरेक्ट लिंक्स, नवीन पंचायत मतदार यादी

19 April 2021
पुणे जिल्ह्यातील धरणांत ७८ टीएमसी पाणीसाठा

पुणे जिल्ह्यातील धरणांत ७८ टीएमसी पाणीसाठा

19 April 2021
Amhi Kastkar – आम्ही कास्तकार

  • Home
  • About Us
  • Contact Us
  • Privacy Policy

© 2020 आम्ही कास्तकार - Managed by Pritam Sonone.

No Result
View All Result
  • मुख्यपृष्ठ
  • कृषी सल्ला
  • हवामान अंदाज
  • पीक व्यवस्थापन
  • शेतीविषयक योजना
    • पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना
    • महात्मा फुले शेतकरी कर्जमाफी योजना
    • पंतप्रधान पीक विमा योजना
    • किसान क्रेडिट कार्ड
    • सौर कृषी पंप योजना
    • इतर योजना
  • कृषिपूरक
    • कुक्कुट पालन
    • मत्स्य व्यवसाय
    • शेळी पालन
    • इतर कृषिपूरक
    • कृषी प्रक्रिया
    • तंत्रज्ञान
  • शेती पिके
    • धान्य
    • भाजीपाला
    • नगदी पिके
    • फळे
    • फुले
  • इतर माहिती
    • बाजारभाव
    • यशोगाथा
    • शासन निर्णय
    • व्हिडिओ
    • संधी
    • Telegram Group
    • आमचे इतर प्रकल्प
      • हवामान अंदाज आणि बातम्या
      • हवामान अंदाज.इन
      • आम्ही कास्तकार.कॉम

© 2020 आम्ही कास्तकार - Managed by Pritam Sonone.