Soil Health: तुमच्या शेतातील मातीची सुपिकता कमी झाली आहे का? या सोप्या मार्गांनी आणा परत, पिकांच्या उत्पादनात होईल वाढ……

Soil Health: देशात दरवर्षी अन्नधान्याच्या उत्पादनात मोठी घट होते. लागवडीच्या जमिनीची सुपीकता कमी होणे (loss of soil fertility) हे देखील यामागचे एक प्रमुख कारण आहे. या परिस्थितीमुळे सरकारही चिंतेत आहे. त्यामुळेच जमिनीची सुपीकता वाढवण्यासाठी सरकार शेतकऱ्यांसाठी अनेक जनजागृती मोहीम (awareness campaign) राबवते.

रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर कमी करा –

तज्ज्ञांच्या मते, शेतीमध्ये रासायनिक कीटकनाशकांचा अधिक वापर (More use of chemical pesticides) केल्यामुळे आणि पीक विविधतेच्या प्रक्रियेचा अवलंब न केल्यामुळे जमिनीच्या उत्पादकतेवर लक्षणीय परिणाम झाला आहे.

यामुळेच शेतात रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांऐवजी सेंद्रिय खतांचा वापर (use of organic fertilizers) करणे अधिक योग्य ठरते. हे जितक्या लवकर शेतकऱ्याला समजेल तितक्या लवकर तो त्याच्या शेताची सुपीकता परत मिळवू शकेल.

शेतकरी त्यांच्या पिकांसाठी गांडूळ खत (vermicompost), हिरवळीचे खत किंवा नैसर्गिक कीटकनाशके (natural pesticides) वापरूनही माती निरोगी ठेवू शकतात.

पीक रोटेशनकडे लक्ष द्या –

शेतकऱ्यांनी एकच प्रकारची शेती सतत करू नये. त्यांना पीक रोटेशनचा अवलंब करण्याचा सल्ला देखील दिला जातो. त्यासाठी खरीप-रब्बी पिकांच्या लागवडीबरोबरच कडधान्य पिकांचीही लागवड करता येते.

कडधान्य पिकांमध्ये अशी अनेक पोषक तत्वे आहेत जी जमिनीचे आरोग्य सुधारतात. याशिवाय इतर नगदी म्हणजेच फायदेशीर पिकेही शेतकरी घेऊ शकतात.

शेतात कीटकनाशके लावा –

रासायनिक कीटकनाशके जमिनीची उत्पादकता पूर्णपणे नष्ट करू शकतात. अशा स्थितीत तज्ज्ञ शेतकऱ्यांना शेतात कीटकनाशके पेरण्याचा सल्ला देतात. शेतकरी शेतात कडुलिंब, कॅटनीप, कोरफड यांसारखी पिके लावू शकतात. त्यामुळे शेतात शत्रू कीटकांची वाढ होणार नाही आणि जमिनीत पुन्हा शक्ती येईल आणि पिकांच्या उत्पादनातही सातत्याने वाढ होईल.